Τετάρτη 18 Φεβρουαρίου 2015

Καλή πρόοδο

Αν ο Μπωντλαίρ δεν υποχωρεί όταν είναι αντιμέτωπος με την έκφραση του Κακού, με το ζωγράφισμα του βίτσιου και της ασχήμιας, αν δεν διστάζει να προχωρήσει τον δαυλό του ως και τα πιο επίφοβα βάθη της καρδιάς του ανθρώπου, το κάνει όχι γιατί αρέσκεται στη νοσηρότητα, ή για να ιδιοτυπήσει, αλλά από συνειδητή βούληση. Αντίθετα από τους περισσότερους συγχρόνους του, ερωτευμένους με γραφικότητες, είτε με τις απρόσμενες πόζες, αρνείται να γίνει άθυρμα των μεγάλων λέξεων και των λογοτεχνικών «στάσεων». Γι’ αυτόν, όπως θα πει ο Ζαν Μαρσενάκ, η ποίηση δεν υπήρξε ποτέ μια δικαιολογία, ούτε μια ευκαιρία για να εθελοτυφλεί. Είναι, όμως, ανηλεής και με τον ίδιο τον εαυτό του. Ο Μπωντλαίρ γνώρισε τις πτώσεις, τις ασωτείες, τις παραιτήσεις της βούλησης. Παραδόθηκε στο αλκοόλ, τα ναρκωτικά, γεύτηκε ορισμένες σεξουαλικές διαστροφές. Υπήρξε οκνηρός και ασυνεπής. Όμως δεν απαρνήθηκε ποτέ την οξυδέρκειά του. Η ηθική του υγεία ήταν εκπληκτική. Κρίνει χωρίς επιείκεια ό,τι συνετέλεσε στην «απώλειά» του. Καταδικάζει ό,τι τον έκανε να πισωδρομήσει. Γι’ αυτόν είναι σαν να γράφτηκε η λαξευτή εκείνη φράση του Τζο Μπουσκέ:« Σε ορισμένους ανθρώπους έλαχε, σαν εξαιρετική τύχη, να μην μπορούν να αυταρέσκονται». Μάταια θα αναζητούσαμε στη λογοτεχνία μας ένα τόσο χτυπητό παράδειγμα διανοητικής ακεραιότητας. Ο Μπωντλαίρ δεν ψάχνει ποτέ για δικαιολογία. Δεν καταφεύγει στην καταπιεσμένη απολογία του βίτσιου του, έχει το θάρρος να καταγγείλει τα σφάλματά του. Η λατρεία του Εγώ, την οποία θέτει ως μείζονα αρχή του δανδισμού, δεν είναι αυταρέσκεια ή τύφλωση. Είναι η επιδίωξη ενός συνεχούς καλύτερου, μια αληθινή «Ανάληψη», μια αληθινή ασκητική. «Η ειλικρίνεια», γράφει κάπου, «μέσο πρωτοτυπίας». Θα μπορούσε να προσθέσει: πηγή ηθικής προόδου.

Λυκ Ντεκών, Μπωντλαίρ, Εκδόσεις Πλέθρον, Μετάφραση Γιώργου Σπανού.

Δεν υπάρχουν σχόλια: